辨 |
オニガシ属 Lithocarpus(柯 kē 屬)には、アジアを中心に約100-300種がある。
L. amoenus(愉柯・悦柯)
L. amygdalifolius(杏葉柯)
L. anomalus(隆葉柯)
L. apricus(向陽柯)
L. arcaula(小箱柯)
L. areca(Pasania areca;檳榔柯)
L. attenuatus(尖葉柯)
L. bacgiangensis(茸果柯)
L. balansae(猴面柯)
L. bonnetii(河口柯)
L. brachystachyus(短穗柯)
L. brevicaudatus(嶺南柯・嶺南石櫟)
L. calolepis(美鱗柯)
L. calophyllus(美葉柯)
L. carolinae(紅心柯)
L. caudatilimbus(尾葉柯)
L. chehengensis(册亨柯)
L. chifui(粤北柯)
L. chiungchungensis(瓊中柯)
L. chrysocomus(金毛柯・金毛石柯)
L. cinereus(爐灰柯)
L. cleistocarpus(包槲柯・包果柯・櫧栲樹・鐵靑剛・金苞石・櫟)
L. confinis(窄葉柯)
L. corneus(烟斗柯・杯果・細葉馬澤樹・石柯)
L. craibianus(白穗柯)
L. crassifolius(硬葉柯)
L. cryptocarpus(閉殼柯)
L. cucullatus(帽殼柯)
L. cyrtocarpus(魚籃柯)
L. damiaoshanicus(大苗山柯)
L. dealbatus(白皮柯)
L. dictyoneuron(濕脈柯)
L. echinophorus(壺殼柯)
L. echinotholus(刺斗柯)
マテバシイ L. edulis(Pasania edulis;可食柯)
L. elaeagnifolius(胡頽葉柯)
L. elizabethae(厚斗柯・貴州石柯)
L. eriobotryoides(枇杷葉柯)
L. eremiticus(隱果柯)
L. ermerrillii(萬寧柯)
L. fenestratus(泥柯・泥椎柯・華南石柯)
L. fenzelianus(瓊崖柯)
L. floccosus(卷毛柯)
L. fohaiensis({孟力}海柯)
L. fordianus(密脈柯)
L. formosanus(臺灣柯)
L. gaoligongensis(高黎貢柯)
シリブカガシ L. glaber(Pasania glabra;柯・白楣樹・椆木・石櫟・靑剛櫟)
本州(近畿以西)・四国・九州・琉球・臺灣・漢土(秦嶺以南・南嶺以北)に産
L. grandifolius(耳葉柯)
L. gymnocarpus(假魚籃柯)
L. haipinii(庵耳柯)
L. hancei(Pasania hancei;硬殼柯・硬斗柯・黄椆・番紫{木彔}・酸心椽)
L. handelianus(瘤果柯)
L. harlandii(Pasania harlandi;尾葉石櫟・綿柯)
L. henryi(綿柯・綿椆・剛板栗・羊角栗)
L. howii(梨果柯)
L. hunanensis(湘西柯)
L. hypoglaucus(粉背柯)
L. irwinii(港柯)
L. iteaphylloides(珠眼柯・珠眼樹)
L. ithyphyllus(咸魚柯)
L. iwuensis(易武柯)
L. kawakamii(臺灣柯・臺灣大葉柯)
L. konishii(油葉柯)
L. laetus(屏邊柯)
L. laoticus(老{手過}柯)
オニガシ L. lepiocarpus(鬼石柯) 臺灣産
L. lepidophyllus(粉鱗柯)
L. leucodermis(白枝柯)
L. levis(無鱗柯)
L. litseifolium({木姜}葉柯・多穗柯)
L. longanoides(龍眼柯)
L. longinux(長果柯)
L. longipedicellatus(長柄柯)
L. lycoperdon(Pasania elata;香菌柯)
L. macilentus(瘦柯)
L. magneinii(白毛柯)
L. mainningensis(緬寧柯)
L. mairei(Pasania mairei;光葉柯)
L. mannii(白粉毛柯)
L. megalophyllus(洪雅石櫟・大葉柯)
L. megastachyus(大穗柯)
L. melanochromus(黑柯)
L. microspermus(小果柯)
L. motuoensis(墨脱柯)
L. naiadarum(水仙柯)
L. nitidinux(殼果柯)
L. oblanceolatus(倒披針葉柯)
L. obovatilimbus(倒卵葉柯)
L. obscurus(墨脱柯)
L. oleaefolius(欖葉柯)
L. pachylepis(厚鱗柯)
L. pachyphyllus(厚葉柯)
L. paihengii(大葉苦柯)
L. pakhaensis(屏金柯)
L. paniculatus(圓錐柯)
L. petelotii(星毛柯)
L. phansipanensis(上思柯)
L. podocarpus(柄果柯・柄科石櫟)
L. polystachyus(多穗柯・多穗石柯・甜茶・大葉椆子)
L. propinquus(三柄果柯)
L. pseudoreinwardtii(單果柯)
L. pseudovestitus(毛果柯)
L. quercifolius(櫟葉柯)
L. quinzhouicus(欽州柯)
L. rhabdostachyus(大扁殼柯)
L. rhytidophyllus(皺葉柯)
L. rosthornii(南川柯)
L. shipingensis(石屏柯)
L. shinsuiensis(浸水營柯)
L. silvicolarum(犂耙柯・犂耙楣・綠楣・羌麻檫樹)
L. skanianus(滑皮柯)
L. sphaerocarpus(球果柯)
L. spicatus(粗穗柯・櫧櫟樹)
L. squarrosus(糙殼柯)
L. synbalanos(合斗柯)
L. szecguanensis(川柯)
L. tabularis(平頭柯)
L. tenuilimbus(薄葉柯)
L. tephrocarpus(灰殼柯)
L. ternaticupulus(三果柯)
L. triqueter(稜果柯)
L. truncatus(截果柯)
L. tsangii(懷集柯)
L. uraianus(淋漓柯・■{木偏に思}仔・淋漓)
L. uvaliifolius(紫玉盤柯)
L. variolosus(Pasania hui;多變柯・麻子殼柯)
L. vestitus(茸果柯・毛茸石柯)
L. viridis(箭杆柯・豫州石櫟・綠葉石櫟)
L. xizangensis(西藏柯)
L. xylocarpus(木殼柯)
L. yongfuensis(永福柯)
|
ブナ科 Fagaceae(殻斗 kédŏu 科)については、ブナ科を見よ。 |
訓 |
「和名まてばしひノまてハ九州ノ方言ニシテ其意不明ナリ」(『牧野日本植物図鑑』)。 |
説 |
本州・四国・九州・琉球の暖帯・亜熱帯に分布(本来の自生地は九州・琉球かという)。 |
誌 |
堅果は生食でき、加熱すればさらに美味。 |
『花壇地錦抄』(1695)巻三「冬木之分」に、「さつま椎 葉、各大キし。実も大キ成よし」と。 |